UMUTSUZLUK - OBEN YILMAZ ÇALIŞMASI 4

UMUTSUZLUK

Resimde balık ağının içinde yerleştirilmiş bir sürü irili ufaklı balıklar uzaktan bakıldığında bir portreyi andırıyor. Bir filenin içine sıkışıp kalmış  birbirlerini bütünleyen balıkların  aksine aşağı doğru hareket eden balık yukarıdaki bütünlüğe karşı güçlü bir tezatlık oluşturmuştur.

Kapalı bir kompozisyona sahip olan bu resimde yoruma açık olan şekilsel bir bütünlük vardır. Önceden tasarlanmış gibi durmayan bu resim bir düzlem üzerinde, kurgulanma tekniğinden uzak, estetik ve doğal biçimde gösterilmiş.

Beyaz leke üzerine yerleştirilmiş siyah leke bütün dikkatleri resmin ortasına yoğunlaştırmaktadır. Resmin tam ortasındaki büyük leke şeklinde yerini almış olan balık  arka plandaki diğer balıkların tamamlayıcısı gibidir.  Bu leke resmin odak noktasında yerini almış ve bütün dikkatleri üzerinde toplamıştır.

Resimde büyük ve küçük lekelerin bir arada kullanılması, açık koyu ilişkisi, birbirini kesen çizgilerin tekrarlanması, anlatımsal bir bütünlük içinde tasarlanarak izleyicinin bütünü kavramasına yardımcı olmuş ve görsel bir tanı oluşturmuştur.

Bu resmi farklı bir bakış açısı ile ele almak gerekirse, bunların yanında dikkat çekilmek istenen  diğer nokta bu lekelerin oluşturduğu portredir.  Lekeler bilinçli olarak yerleştirilmiş gibi görülseler de bu lekelerin yan yana  gelmesiyle rastlantısal bir portre oluşmuş ve bir sanat eseri gibi sunmuştur.

Bir portre resmeder gibi yerleştirilmiş bu lekelerden sağda ve solda bulunan iki beyaz lekenin üzerinde kondurulmuş siyah noktalar bir çift göz halini almış, resmin odak noktasında yer alan aşağı doğru uzanan leke burun gibi görünmüş ve filenin en altındaki beyaz leke ağız görevini üstlenerek bu birleşimin tamamlayıcısı niteliğinde portreye son noktayı koymuştur.

Resmi oluşturan bütün parçalar işbirliği içinde vermek istedikleri duyguyu portreye yansıtırlar. Bu file içinde hapsolup kalmış kurtarılmayı beklercesine birbirlerine konsantre olarak ifadelerini oluşturdukları portreyle bir çırpıda resmetmişler. Hüzünlü bir bekleyişi gördüğümüz bu tabloda özgürlük isteyen bir balık file içindekilerle aynı kaderi paylaşmayıp kendini boşluğa bırakmıştır.

Gösterge Çözümlemesi

Gösterge	Figür (obje)	Mekan	Duygu
Gösteren	Balık (leke)	Düzlem	Hüzünlü bekleyiş
Gösterilen	Oluşturulan ifade	Beyaz leke	Umutsuzluk

Hüzünlü bir bekleyişi anlatan bu resimde kullanılan göstergeleri  üç grupta toplayabiliriz.

1-      Gösterge (figür-obje) : Balıklar yan yana gelerek bir portre oluşturmuş ve bir ifadeyle içinde bulundukları durumu izleyiciye aktarmak istemişlerdir.

2-      Gösterge (mekan) : Mekan dediğimiz arka plan düz beyaz bir leke olarak resmi ayakta tutuyor.

3-      Gösterge (duygu) : Balık lekelerinin bir araya gelmesiyle resme hüzünlü bir bekleyiş havası katılarak umutsuzluk duygusu gösterilmiştir.

Dizisel ve Dizimsel Çözümleme

Resimde karşıtlıkların sıkça gösterildiğini görüyoruz.

Büyük – küçük                   Dikey – yatay

Beyaz – siyah                   Bütün – parça

Kalın – ince                      içeride – dışarıda

Bu karşıtlıklarla verilmek istenen mesajın öğesi karşımıza çarpıcı bir şekilde çıkıyor. Hüzünlü bir bekleyişin oluşturduğu bir umutsuzluk vardır. Ama umutsuzluğa hapsolmayanlarda vardır.

Metafor – Metonimi

Resimde balıkların hüzünlü hisleri portreyle özdeşleştirilmiştir. Portredeki ifadeye baktığımızda, balıkların içinde bulundukları durumdan memnun olmadıklarını ve umutsuz bir şekilde sonu beklediklerini görüyoruz. Metaforik anlamda yüze çarpan bu ifade, güçlü bir pozisyonla umutsuzluk, hüzün, beklenti duygularını çağrıştırmaktadır.

Sonuç:  Bu metin gösterilen hüzünlü bir duyguyu anlatmıştır ve gösterge sistemi gerçeklikten kopmamış bir kod içerisinde hareket etmektedir.