 |
| ÜÇ RENK MAVİ |
A) Üç Renk Mavi Filminin Görüntüsel Anlatımı
Julie, ünlü besteci olan eşini ve kızını bir trafik kazasında kaybeder. Başlangıçta intiharı
düşünür; ama yapamaz hastaneden çıktığında ilk işi geçmişe dair ne varsa kurtulmak olur.
Elinde ne varsa satar. Acısıyla yüzleşmemek için geçmişini reddeder.
Eşinin Avrupa'nın birleşmesi şerefine hazırlamaya çalıştığı ve yarım kalan konçertoyu yok
eder. Özgür bir kadın olarak yeni bir eve taşınır. Kızına ait mavi bir lamba dışında eskiden bir
şey götürmez yanında. Julie kendisine ilgisinin olduğunu bildiği, kocasının çalışma arkadaşı
olan olivier ile birlikte olmuş ancak geçmişten kurtulamayacağını anlayarak ondan uzaklaşır.
Julie’nin istediği maddi ve manevi bağlardan arınmış bireysel özgürlüktür kalabalık bir
yerden daire alır kendisini insanlardan kendini soyutlamakla onlarla iç içe olmak arasında
sıkışıp kalmıştır. Kocasının yarım kalan konçertosunun bir kopyası çıkartılmıştır ve olivier ile
tamamlamak vazifesini üstüne almıştır. Geçmiş bundan ibaret değil, birde eşinin sevgilisi
vardır; bununla da yüzleşir. İlerleyen süreçte kocasının yarım kalan çalışması üzerine
yoğunlaşır. Olivier’le birlikte konçertoyu tamamlar, aynı zamanda kendi yasını da. Filmin
sonunda julie ile olivier’in akvaryumda sevişirlerken tamamlanan müzik çalmaktadır ve aşkın
gelişiyle mavi sahneden çekilir. Filmin sonunda Julie’nin gözbebeğinden sadece olivier
görünür. Film boyunca ağlayamayan julie artık ağlamaktadır. Ancak acıdan değil mutluluktan
ağlıyordur.
Filmdeki ana öğe mavi renk ile anlatılan bireysel özgürlüktür. Fransız ithalinin değerlerinden
biri olan özgürlük kavramına günlük hayattaki insanların bakış açısından yaklaşılmaktadır.
Bireysel özgürlüğün insan doğasına ne kadar uygun olduğu sorgulanmaktadır. Filmdeki yan
öğe ise müziktir. Müziğin evrenselliği ve insanları birleştiren bir yapıya sahip olduğu
gösterilmek istenmektedir. Filmin başrolündeki figür olan Julie, kızını ve kocasını trafik
kazasında kaybetmiş ve aynı zamanda onu hayata bağlayan bütün bağları da yok olmuş bir
kadındır. Julie için hayata ki hiçbir şey önemli değildir. Çevresindeki her şeye duyarsızlaşma
çabasıyla dünyaya sırt çevirmiş, geçmiş ve onun acılarından kaçarak yünü bireysel
özgürlüğüne dönmüştür. Hayatında hiçbir şeye bağlanmak ve sorumluluk almak istemeyen
julie, Olivier’in aşkına bile kayıtsız kalmaktadır. Flütle kocasının bestesini çalan adam,
oliver'in bestelere tekrardan sahip olması, filmin sonlarına doğru ortaya çıkan metres ile
geçmişten daha fazla kaçamaz ve yüzleşir. Sonsuz bir özgürlük peşinde olan Julie filmin
sonunda bir şeylere tutunmadan yaşanamayacağını ve sonsuz bir özgülüğün, sonsuz bir
sadakatin de olmadığını gören Julie, bireysel özgürlüğünün sınırlarını çizen Olivier’in aşkına
karşılık verir. Julie insanın kendisini hayattan tümüyle izole ederek yaşayamayacağını anlar,
kocasının Avrupa’nın birleşmesini adına yaptığı ve yarım kalan senfonisini tamamlar ancak
bu etrafındaki insanlar ile birlikte tamamlanmışlığının senfonisidir. Filmin başından beri parça
parça çalan senfonide kendi parçalanmışlığını birleştirmiştir. Filmin sonunda Julie hayata
bireysel özgürlükle değil evrensel olan iki şeyle müzik ve aşk ile bağlanır. Julie geçmişin
esaretinden özgür kalmıştır ancak aşkla bireysel özgürlüğü sınırlanmış, müzik ile
evreselleşmiştir. Müziğin evrenselliği ve olivier’in aşkı ile hayata tekrar bağlanır, onunla
bütünleşir. Film boyunca gördüğümüz mavi yani bireysel özgürlük, müziğin bütün olarak
çalması ile sahneden çekilir.
Filmin genelinde mavi ve tonları ile müzik hakimdir. Bu durum başroldeki kişinin ruh halini
ve filmin konusunu eksiksiz bir şekilde anlatmaktadır.
B) Gösterge Çözümlemesi
Gösterge
Renk – Notalar - Doğa – Duygu - İnsan - Araç – Nesne - Su
Gösteren
Mavi- Müzik – Tek Başına Duran Ağaç – Aşk – Kadın – Araba Kazası – Mavi Taşlı Lamba –
Mavi Havuz
Gösterilen
Bireysel özgürlük, sonsuzluk
Evrensellik, Bütünlük, insanlığı birleştiren
Aile ve hayat
Hayata bağlanmak, mutluluk ,birliktelik ve özgülüğün sınırlayıcısı
Hayatta yalnız kalmak, bağlanmaktan, sorumluluklardan ve acılardan kaçmak
Hayattaki bütün düzenin bozulması
Geçmişe duyulan özlem ve bağlılık
Bütün acılardan arınmak ve yeniden doğmak
Bu filmde kullanılan göstergeleri sekiz grupta toplayabiliriz. Renk göstergesi olarak özgürlük
ve sonsuzluğu simgeleyen mavi renk seçilmiştir. Gösterge renk, gösteren Fransız
Bayrağı’ndaki mavi renktir. Gösterilen Fransız İhtilali’nin değerlerinden biri olan bireysel
özgürlük kavramı ve bunun günlük hayatta nasıl bir karşılık bulduğudur. Bunu filmde ailesini
trafik kazasında kaybeden ve hayatta hiçbir sorumluluğu kalmayan julie’nin, özgürlük
kavramının koşulu olan hiçbir şeye bağlanmadan bireysel özgürlüğünün peşine her
düştüğünde yüzüne, etrafına yayılan mavi renk yayılır. Burada mavi renk ile bireysel özgürlük
kavramını ve insanın günlük yaşamda bu kavramı nasıl yaşandığı gösterilmektedir.
İkinci gösterge nota, gösteren müziktir. Gösterilen müziğin evrenselliği, bütünlük, insanlığı
birleştiren yapısıdır. Filmin sonunda julie’nin senfoniyi tamamlaması ve müziğin bütünlüğe
ulaşıp tam olarak çalması ile burada Julie’nin parçalanmış ruhunun da bütünleştiği
vurgulanmıştır. Müziğin tamamlanıp çalması ile Julie ve Olivier’ın sevişirken gösterilmesi
diğer insanların tek gösterilmesi ile de müziğin insanlığı birleştiriciliği vurgulanmaktadır.
Sokak sanatçısının Julie’nin ünlü bir besteci olan kocasının Avrupa’nın birleşmesini adına
yaptığı ve yarım kalan senfonisini çalması ile ünlü bir bestecide bir sokak sanatçısı da aynı
müziği hissedebilir anlatımı ile müziğin evrensel oluşu vurgulanmıştır. Filmde julie’nin eliyle
tek tek dokunduğu notalar ve üzerine ekledikleriyle filmin sonunda birleşerek çalmaya başlar.
Burada ki tek tek gösterilen notaların tek başına bir anlam ifade etmeyip birleşip müziği
oluşturdukları zaman bir anlam ifade ettiği gösterilerek bireysel özgürlük peşindeki insanın
her şeyden ve herkesten soyutlanmış yalnız yaşamının tek başına bir anlamı olamayacağı
insanın yaşamını anlamlı kılan şeyin diğer insanlarla olan birlikteliğinde olduğu
vurgulanmıştır. Filmin sonunda, Julie hayata bireysel özgürlükle değil evrensel olan iki şeyle
müzik ve aşk ile bağlanır.
Üçüncü gösterge olarak doğa, gösteren ailenin araba ile çarptığı yol kenarındaki ağaçtır ve bu
ağacın etrafında başka bir ağaç yoktur. Burada gösterilen aile, hayat ve yalnızlıktır. Julie
ailesini kaybetmiş ve bu hayatta yalnız kalmıştır.
Dördüncü gösterge olarak duygu, gösteren başroldeki kadın karakterin ve adamın aşkıdır.
Julie hayata bu aşk ile tekrar tutunmuş ve mutluktan ağlamıştır ve bu aşk ile mavi yok
olmuştur filmde. Gösterilen insanı yaşama bağlayan ve insan hayatında olmazsa olmazın aşk
olduğu, bireysel özgürlüğün sınırlandıran aşkın insan doğasında bireysel özgürlük
duygusundan daha baskın bir duygu olduğu vurgulanmıştır. Dolayısıyla insan tek başına
mutlu olmaz ancak başka insanlarla duygu birlikteliğinde mutlu olabilir anlamı
vurgulanmıştır.
Beşinci gösterge insan, gösteren kadın, Julie ailesini kaybetmiş ve hayata karşı duyarsızlaşmış
adeta hissizleşmiş gibidir adeta. Hayatta yalnız kalan Julie geçmiş ve geçmişin bütün
anılarından, acılarından kaçmakta ve hayatında artık hiç bir şeye bağlanmak, sorumluluk
almak istemeyen bireysel özgürlüğünü sonuna kadar yaşamak ister ancak geçmişin acıları
peşini bırakmaz. Önce geçmişiyle yüzleşir ve en sonunda da aşık olur. Gösterilen insan doğası
gerği bir şeylere tutunmadan yaşanamaz, insan doğası için sonsuz bir özgülük, sonsuz bir
sadakat yoktur. İnsan yapısı gereği aşk gibi duygularla hayata bağlanır dolayısı ile insan
doğasında sonsuz bireysel özgürlük kavramı hayalden öte gidemez mesajı verilmektedir.
Altıncı gösterge araç, gösteren araba kazası, gösterilen hayattaki bütün düzenin bozulmasıdır.
Julie’nin bu kaza ile hayatı darmadağın olmuştur.
Yedinci gösterge nesne, gösteren mavi taşlı lambadır. Bu lamba julie’nin kızına ait lambadır.
Geçmişi unutmak ve kaçmak ve hiçbir şeye bağlanmak istemeyen Julie yeni evine hayatına
geçmişten tek hatıra olarak bu lambayı getirmiştir. Gösterilen geçmişe duyulan özlem ve
bağlılık vurgulamıştır. Ayrıca filmde İnsanı geçmişini unutamayacağı da anlatılmıştır.
Sekizinci gösterge su, gösteren başroldeki figürün her akşam yüzdüğü mavi havuzdur. Julie
yeni yaşamında bireysel özgürlük peşinde savaş vermekte ve geçmişin acılarından
kurtulamamaktadır. Her akşam yeni evindeki mavi havuzda yüzer ancak geçmişin seseni
burada da duyar ve suyun içinde cenin şeklinde durur bir süre. Gösterilen bütün acılarından
arınmak ve yeniden doğma duygusudur.
C) Dizisel ve Dizimsel Gösterge
Bu başlık altında ikili karşıtlıklar verilmiştir.
Özgürlük-Esaret
 |
| Üç Renk Mavi |
Birleşmek-Ayrılmak
Bireysel-Evrensel
Sevgi- Sevgisizlik
Yalnızlık - Birliktelik
Teklik-Çokluk
Ayrılık - Kavuşma
Geçmiş – Gelecek
Ölüm – Yaşam
Mutluluk-Mutsuzluk
Sonsuzluk-Sonluluk
Sınırsızlık-Sınırsızlık
Kaçmak-Kaçmamak
Ağlamak Ağlamamak
Acı-Neşe
Unutmak-Hatırlamak
Arınmak-Kirlenmek
Duyarsızlık-Duyarlılık
Doğallık-Yapaylık
Farklılık- Faksızlık
Sorumsuzluk-Sorumsuzluk
Bağlanmak-Bağlanmamak
Duygu-Duygusuzluk
Renk-Renksizlik
Filmin çözümlenmesinde oluşturulan bu farklılıklar verilmek istenilen mesajın öğelerini
ortaya çıkarmaktadır. Bireysel özgürlük insanların hayallerini süsleyen bir kavram olsa da
insan doğasına ters düşmektedir ve sonsuz bir özgürlük yoktur. Filmde anne karnındaki
bebeğin mavilikler, julie’nin de akvaryum içinde gösterilmesi özgürlüğün sonsuz değil
sınırlarının olduğu vurgulanmıştır. Bireysel özgürlük insanları birleştirmez, evrenselleştirmez,
ayrıştırır. İnsan geçmişini unutamaz ve ondan kaçamaz, bağlanmadan, sevmeden yaşayamaz
tıpkı Julie’nin yaşamı gibi insan hayata çevresindeki onu seven insanlarla birlikte mutlu olur
ve hayata bağlanır.
Müzik insanlığın ortak ürünüdür ve evrenseldir. Farklı insanları birleştirir, ayını duyguları
yaşatır. İnsanın temelinde duygulardan uzak bir yaşam var olamaz. Ünlü bir besteci ile bir
sokak sanatçısı aynı duygu ile aynı müziği hissedip çalabilir.
İnsanların belli ortak duyguları vardır. Bunlar aşk gibi birleştiren ve insana mutlu luk veren
duygulardır. Özgürlük kavramının ise insanı doğası gereği mutlu kılmayacağı gibi düşünceler
filmde özellikle vurgulanmıştır.
D) Kodlar
Bu filmde mavi renginin seçimi, Fransız ihtilali ve onun değerlerini Fransız Bayrağın da
hangi renklerle simgelendiği konusunda belirli bir kültürel birikimi gerektirmektedir. Çünkü
bu değerlerden biri olan özgürlük ile mavi renk arasındaki ilişki filmde doğrudan
pekiştirilmiştir.
Filmde ki başkarakter ailesini bir trafik kazasında kaybetmiş ve onu hayata bağlayan aşk,
arkadaşlık gibi bağıllıklardan, bunun getirdiği bütün sorumluluklardan geçmişten kaçarak
yanlıca bireysel bir özgürlüğünü yaşmaya başlar. Bunu gösteren kodlar filmin başında ailesini
kaybedip yalnız kalan julie’nin, yarım kalan senfoniyi tamamlayıp olivier’in aşkına karşılık
vermiş olduğu sahneye kadar mavi renginin yoğun olarak kullanılması ile mavinin her hangi
bir renk olarak kullanılmadığını ve bu renkle bireysel özgürlüğün temsil ettiği kodları
verilmiştir.
Bireysel özgürlüğün temsil edildiği renk mavidir ve filmin sonunda bunun sosuz olmayacağı
başkarakterin aşkı seçerek hayata yeniden bağlanması ile sonsuz bir özgürlüğün olamayacağı
mavi rengin sahneden çekilmesiyle ve anne karnındaki bebeğin mavilikler, julie’nin de
akvaryum içinde gösterilmesi ile özgürlüğün sınırlarının olduğu gösterilmiştir.
Müziğin bir bütün olarak çalması ile Julie ve Olivier’ın sevişirken gösterilmesi diğer
insanların tek gösterilmesi ile de müziğin insanlığı birleştiriciliği vurgulanmaktadır. Sokak
sanatçısının Julie’nin ünlü bir besteci olan kocasının Avrupa’nın birleşmesini adına yaptığı ve
yarım kalan senfonisini çalması ile ünlü bir bestecide bir sokak sanatçısı da aynı müziği
hissedebilir anlatımı ile müziğin evrensel oluşu vurgulanmıştır. Filmde julie’nin eliyle tek tek
dokunduğu notalar ve üzerine ekledikleriyle filmin sonunda birleşerek çalmaya başlar. Burada
ki tek tek gösterilen notaların tek başına bir anlam ifade etmeyip birleşip müziği
oluşturdukları zaman bir anlam ifade ettiği gösterilerek bireysel özgürlük peşindeki insanın
her şeyden ve herkesten soyutlanmış yalnız yaşamının tek başına bir anlamı olamayacağı
insanın yaşamını anlamlı kılan şeyin diğer insanlarla olan birlikteliğinde olduğu gösterilmiştir.
E) Metafor ve Metonimi Kullanımı
Filmde öncelikle mavi ile özgürlük kavramını özdeşleştirmek amaçlanmıştır. Filmin son
sahnesine kadar mavi rengin yoğun olarak kullanılması ve julie’nin yalnız kaldığı anlarda
yoğunlaşması bu özdeşleşmeyi özellikle vurgulamıştır.
Bireysel özgürlüğün temsil edildiği renk mavidir ve filmin sonunda bunun sosuz olmayacağı
başkarakterin aşkı seçerek hayata yeniden bağlanması ile sonsuz bir özgürlüğün olamayacağı
mavi rengin sahneden çekilmesiyle ve anne karnındaki bebeğin mavilikler, julie’nin de
akvaryum içinde gösterilmesi ile özgürlüğün sınırlarının olduğu vurgulanmıştır.
Metaforik açıdan julie ve ölen kocasının özellikleri, Orpheus ve karısı Eürdike’ye
benzetilmiştir. Orpheus’un karısı ölmüş ve sonsuza kadar ölüler diyarında kalmışken filmde
julie hayata aşk ve müzik ile tekrar bağlanır, adeta doğar ve yeryüzünde yaşamaktadır. Burada
bu mitin değiştiğini görülmektedir. Julie’nin kocası da tıpkı Orpheus gibi müzikle uğraşır.
Ancak Orpheus gibi karısına sadık kalamamıştır. Burada Julie’nin kocasının ihaneti ile sonsuz
sadakat mitinin değiştiğini ve insanın zayıflılarından biri olan ihanetin insanın doğası gereği
yok olmayacağı miti gösterilmiştir.
Filmde mavi gösteren, gösterilen özgürlük kavramıdır. Julie’nin yalnız kaldığı andan itibaren
mavinin kullanılmıştır. Mavi renk burada bireysel özgürlüğün metaforudur.
Müzik göstergesi ise julie’nin parçalanmış ruhunun tekrar birleşmesinin ve yaşamla
bütünleşmesinin metaforudur.
Sokak sanatçısının Julie’nin ünlü bir besteci olan kocasının Avrupa’nın birleşmesini adına
yaptığı ve yarım kalan senfonisini çalması ile ünlü bir bestecide bir sokak sanatçısı da aynı
müziği hissedebilir anlatımı ile müziğin evrensel oluşu vurgulanmıştır.
Metonimik anlamda, filmde mavi kullanılarak özgürlük,sonsuzluk, mavi taşlı lamba ve müzik
ile geçmişi çağırıştırmaktadır.
Sonuç
Film de Fransız ithalinin değerlerinden biri olan özgürlük kavramını insanların günlük hayatta
ne kadar yaşayabildikleri sorgulanmıştır. Bireysel özgürlüğün insanları ayrıştıran bir yapıda
olduğu bunun da insanın doğasına ters olduğu, insanın diğer insanlara onların ve kendi
duygularına kayıtsız kalamayacağı ve sonsuz bir özgürlük fikrinin yaşamda insandaki bir
şeylere bağlanma isteğinin filmde görüldüğü gibi özgürlük hissinden daha baskın olduğu için
sınırsız bir özgürlük yoktur fikri gösterilmiştir. İnsan tek başına var olamaz yaşayamaz bu
yüzdende özgürlüğünü birlikteliğe feda eder..
bazı şeyler tekrar edilmiş ama sonuna kadar okudum çok güzel bir yazı <3
YanıtlaSil