GÖSTERGEBİLİMSEL
ÇÖZÜMLEME
Göstergebilimsel çözümleme yöntemini
kullanarak, aşağıda çözümlemesi yapılan resim Oben Yılmaz’a aittir.
Çalışmada zeminin tamamında kırmızı renk kullanılmış , arka
yüzeyde tekrarlardan oluşan içten dışa sanki bir koç hayvanın boynuzları gibi
kıvrılan dairesel çizgiler ve resmin
merkezinde ise önce yerde uzanan beyaz lekeyle betimlenmiş kadın figürü hemen
arkasında yine yerde uzanmış kadın figürüne sarılmış siyah lekeyle
biçimlendirilmiş erkek figürü. Kadın figürün saçlarının uzantısıyla erkek
figürün ayaklarının uzantısı birbirleriyle ters orantı ,kadının sol kolu 90
derece açıyla V şeklinde dururken erkek figürün sol kolu kadın
figürün sol kolunun altından geçerek oda 90 derece açıyla V şeklinde
durmaktadır. Kadın figüründe iki bacaklarını gövdesine doğru çekmiş koluna ters V şeklindedir. Erkek figür de sol
bacağı kadın figürünün sol bacağının altında dizden bükmüş bir şekilde
durmaktadır. Bu iki figür açık olarak belirtmek gerekirse kadının erkek figüre
sırtını dönüşü isteksiz olduğunu erkeğinde bunu umursamaz tavırlar
sergilemesini ve kadına sarılarak kendi isteğinin öneminin baskıcı tavrıyla
göstermektedir.
Gösterge Çözümlemesi
GÖSTERGE
|
GÖSTEREN
|
GÖSTERİLEN
|
insan
|
Kadın figürü,erkek figürü
|
Kadının masumluğu
|
zemin
|
Kırmızı,
siyah ,beyaz renkler
|
Erkeğin gücü ,hakimiyeti,
|
Resimde
kullanılan göstergeler insan ve zemin arka plandır. Arkada ki biçimlemeden
başlayacak olursak dairesel hareketlerle kıvrılan çizgilerin bir koçun
boynuzlarına benzemesi ve liderliği simgeleyebilir oluşu merkezde duran
erkek ve kadın figürün de ki lekelerini de açıklarsak kadında beyaz leke; beyaz
renk, saflığın ve temizliğin simgesidir. Soğukkanlılığı, asaleti, masumiyeti,
temizliği, saflığı, istikrarı ve devamlılığı temsil eder. Huzur ve güven verir.
Düşünce gücünü arttırır. Aynı zamanda insana hüzün veren, dertlerini ve
sıkıntılarını hatırlatan bir yanı da vardır. Erkek de kullanılan siyah leke
ise; siyah, hüznü, yalnızlığı, sıkıntıları ve endişeleri hatırlatarak
karamsarlığı artıcı etkiler gösterebilir. Ölümü çağrıştıran siyah, genellikle
matemin rengi olarak bilinir. Siyah renk aynı zamanda, gücü, soyluluğu,
ağırbaşlılığı, hırsı ve tutkuyu ifade eder.
Resim de erkeğin kadın üstünde ki egemenliğini, ilişki de kadının isteğinin öneminin olmadığını erkeğin cinsel arzunun kadının üstündeki
baskıcı tutumu, siyah renk; gücü ve
tutkuyu ifade ettiği için erkeğin burda
kendi tutkularının öneminden dolayı kadının varlığının onu sadece arzularının isteklerinin yerine getirmesi
gereken bir obje olarak görüyor. Kadının beyaz lekeyle olması temizliği
saflığını betimler. Kadın tek başına
varlığını sürdürebilir fakat erkeğin iradesi zayıftır hep bir kadının
varlığına ihtiyaç duyar. Resimde erkek kadının kendi isteklerinin önemsiz
olduğu ve erkek figür gücünü kadının narin vücudunu esir alıp ahtapot gibi
sarmalaması bize erkek figürün kadının istek ve arzusuna onun için önemi
olmadığını düşündürmektedir.
Dizisel ve Dizimsel Çözümleme
Resimde
karşıtlıkların olduğunu görüyoruz.
İstekli-İsteksiz
siyah-beyaz
arzulu-arzusuz
bütün-parça
Eserde karşımıza çıkan zıtlıkların oluşturduğu anlamlar
siyah –beyaz, istekli-isteksiz gibi karşıtlıkları görmekteyiz. Beyazla
siyah lekenin zıtlığı birinin gücü
temsil ederken diğerinin masumluğunu ifade etmesi eser de bize vermek istediği
mesajı açıkça iletmektedir. Erkeğin kadın üstündeki egemen duruşu. Zemindeki
kırmızı renk bütünü kaplarken merkezde yatay iç içe geçmiş beyaz ve siyakın
güçlü etkisi resmin merkezine bizi çekmektedir. Arka planda Gözalan kırmızı
rengi ütünde kıvrılmış olan çizgiler resimde bir denge oluşturmaktadır .
Kodlar
Resimde kod olarak iki figür gösterilebilir erkek ve kadın
olmak üzere ve arka plan gösterilebilir.
Figürlerin duruşlarına baktığımızda karşıtlık olarak birbirlerine uyumsuz bir
etkileşim içinde bulunduklarını söyleyebiliriz. Arka zemindeki kıvrık
hareketlerin koçların boynuzlarına
benzemesi de erkek figürün lider
olduğunu hakimiyetin onda olduğunu göstermektedir. Yani öndeki figüre bağlantısı resimde bir dengeyi
sağlamış oluyor ve resmi tamamlamış oluyor.
Metafor ve Metonimi Kullanımı
Resimde metafor ve metonimi
kullanımına baktığımızda ise metaforik imge olarak arka zeminde bulunan
koçun boynuzları şeklinde içten dışa
doğru kıvrılmış olan çizgiyi tanımlayabiliriz. Koçu bir simge halinde
düşünürsek anlam olarak liderliği temsil etmektedir. Ve resimde erkeğin kadın
üstündeki liderliğini bize sembolize etmektedir. Son olarak resimde verilmek
istenen mesaj , renklerin anlamları ve figürlerin duruşlarının biçimleri ve
renklerinin zıtlığı bize tam olarak doğrudan aktarılmasa da bize vermek
istediği mesaj hakkında ipuçları vermektedir. Tam olarak söylemem gerekirse , günümüz de hala kadınlara bakış açılarının
değişmediğini ve sadece cinsel arzularını karşılayan bir varlık olarak görülmesinin
ve onların düşünce özgürlüklerinin ise bu kısıtlanması kadın yapınca suçlu erkek yapınca haklı diye
kalıplaşmış düşüncelerin hala sürmekte olduğu bir hayat diliminde sanatçının bu
eserini yorumlamış olmak ve sanatçının bunu izleyicilere hatırlatmasından
dolayı mutluluk duyduğumu söyleyebilirim. Kalıplaşmış ve önyargılı
düşüncelerimizin bir gün kırılması dileğiyle…
S.Canan YORULMAZ